فروم رومی یا فروم روم (Forum Romanum) که با نام‌های فروم ماگنوم (Forum Magnum به معنی فروم بزرگ) و همچنین فروم وتوس (Forum Vetus به معنی فروم قدیمی) نیز معروف است یکی از جاذبه‌های تاریخی مسحورکننده و شگفت‌انگیز شهر رم است که بین تپه‌های کاپیتول (Capitole) و کوه پالاتین (Mont Palatin) قرار گرفته است.

فروم رومی مهم‌ترین بخش روم باستان بود، اهمیت این مکان را از این زاویه باید دید که رویدادهای تاریخی، مذهبی و سیاسی زیادی در این مکان اتفاق افتاده است.

در این مکان مراسم ازدواج، مسابقات، نبرد گلادیاتورها و مراسم و جشن‌های مذهبی برگزار می‌شده‌است. در واقع فروم رومی زنده‌ترین و پویاترین بخش روم باستان بوده است.

فروم‌ها در روم باستان

فروم‌ها در روم باستان مکان عمومی بود که در آن شهروندان رومی به دور هم جمع می‌شدند تا در مورد امور بازرگانی، مذهبی، سیاسی، اقتصادی و قضایی به بحث می‌پرداختند وحتی گاهی شدیداً انتقادها به صورت خطابه از سیاست‌مداران در این مکان‌ انجام می‌شده. اگر شهروندی سوالی یا مشکلی در هر زمینه‌ای داشت به این فروم می‌آمد تا از عموم بپرسد و دیگران با تجربیات و دانش خود سعی می‌کردند تا پاسخی درخور بدهند، از این رو فروم در روم باستان نقشی برابر با آگورا در یونان باستان داشت.

یکی از اولین فروم‌های که در روم ساخته شد، فروم بواریوم (به معنی بازار گاوها) بوده که در ساحل تیبر (Tibre) قرار داشت. قدمت این فروم به زمان تاسیس شهر باز می‌گشت.

اما مهم‌ترین و معروف‌ترین این فروم‌ها، فروم رومی است که همینک نیز آثار آن برجا مانده است.

برخلاف فروم‌های امپراتوری که هر یک توسط تنها یک معماری ساخته می‌شده و به دست تنها یک نفر اداره می شده ،فروم روم به تدریج در طول حدود هزار سال ساخته شد و توسعه یافت و مکان ساختمان‌ها و بناهایی که در اطراف فروم رومی قرار دارند کاملاً تصادفی انتخاب شده‌اند. البته در زمان امپراتوری سولا، سزار و آگوستوس معماری آن یکپارچه‌تر و منظم‌تر شد.

فروم رومی پس از طرح ساماندهی که در اواخر جمهوری روم به خود دید به شکل چهار ضلعی در آمد، طول آن ۱۳۰ تا ۲۰۰ متر و عرض آن بین ۵۰ تار ۷۵ متر است.

فروم در دنیای امروزی

در دنیای اینترنت، نوعی سایت‌های وجود دارند که در آن کاربری در یک زمینه به خصوص سوالی مطرح می‌کند و دیگر کابران به آن پاسخ می‌دهند، اسم این سایت‌ها را براساس شباهت کاربری با نسخه باستانی خود «فروم» نامیده‌اند.

ساختمان‌های فروم رومی

در طول ۱۴۰۰ سال ( از قرن ۸ پیش از میلاد تا ۶۰۰ پس از میلاد) بناها، ساختمان‌ها و سازه‌های زیادی در فروم رومی ساخته شد.

در فروم رومی سه نوع سازه ساخته شده: سازه‌های باستانی که امروزه نیز قابل مشاهده هستند، سازه‌های باستانی که دیگر اثری از آنها نیست و کلیساهایی که در دوران مسیحیت روم ساخته شدند.

بسیاری از این بناهای فروم در دوران پادشاهی روم ( ۷۵۳ تا ۵۰۹ پیش از میلاد) ساخته شدند و برخی از آنها نیز در دورۀ جمهوری روم ( ۵۰۹ تا ۲۷ پیش از میلاد) بنا شدند. بسیاری از این بناها چند بار ویران و دوباره ساخته شدند. قدمت بسیاری از آثار برجامانده کنونی به دوران امپراتوری روم باز می‌گردد.

برای مشاهده لیست تمامی بناهای فروم رومی شامل معابد، تاق پیروزی‌ها، کلیساها و…. می‌توانید به مدخل ویکی‌پدیا لیست بناهای فروم مراجعه نماید.

در ادامه ۱۵ حقیقت جالب در مورد فروم رومی را می‌خوانید:

1-گرچه پس از قرون وسطا و عصر رونسانس، فروم روم را همه می‌شناختند اما تا سال ۱۸۰۳ میلادی و زمانی‌که کارلو فئا (Carlo Fea )، باستان شناس معروف اقدام به حفاری منطقه کرد در زیر خاک دفن بود.

2-خاک‌برداری کامل از فروم رم بیش از ۱۰۰ سال به طول انجامید و درابتدای قرن ۲۰ میلادی کل عملیات حفاری و کشف به پایان رسید.

3-فروم یا فورو (Foro) در واقع نامی بود که رومی‌های باستان به میدان مرکزی شهر می‌دادند.

4-همۀ معابدِ فروم روم به خدایگان اهدا نشده بود بلکه برخی از آنها به افراد اهدا شده بود. رومی‌ها اعتقاد داشتند با ساخت یک معبد و اهدا آن به خودشان، خدا می‌شوند.

5-معبد ساتورن (Saturn) واقع در فروم در حقیقت خزانه‌داری دولتی روم بود که پول‌ها و حساب‌های دولتی را در خود جای داده بود.

6-در روم باستان دو نوع فروم به نام‌های فورم سیویلیا (fora civilia) و فورو ونالیا (fora venalia) وجود داشت. فروم سیویلیا برای برپایی مجسمه‌ها و بناهای یادبود شهر مانند طاق‌های تریوفال (Triumphal) و همچنین دادگاه‌های قضایی کاربرد داشت و فروم ونالیا برای خرید و فروش ساخته می‌شد و به نوعی نقش بازار شهر را بازی می‌کرد.

7-روسترا (rostra ) مهم‌ترین بخش فروم روم بود. روسترا سکویی بود که خطیبان برروی آن می‌ایستادند و با مردم روم صحبت می‌کردند. این سکو آنقدر اهمیت داشت که ژولیوس سزار روسترا فروم روم را با سنگ مرمر بازسازی کرد و همچنین مارک آنتونی خطابۀ مراسم سوگواری ژولیوس سزار را روی آن خواند.

8-پس از سقوط امپراتوری روم ، فروم نیز رها شد و ساختمان‌های اطراف آن همگی غارت شدند.

9-از فروم روم به مدت حدود ۱۴۰۰ سال از حدود سال ۸۰۰ پیش از میلاد تا ۶۰۰ میلادی استفاده می‌شده ‌است.

10-از فروم روم، ویا ساکرا (Via Sacra) که جاده‌ی مهم دوران امپراتوری روم به خوبی مشخص است. از این جاده بود که ارتش وارد شهر و استقبال می‌شد و همچنین امپراتورها از آنجا در زمان تاجگذاری رد می‌شدند.

11-سالانه بیش از ۴٫۵ میلیون نفر از فروم روم بازدید می‌کنند.

12-از محل فروم روم در ابتدا به عنوان لجن‌زا استفاده می‌شد اما با اختراع سیستم دفع فاضلابی به نام کواکا ماکیسما (Cloaca Maxima) ،گندآب‌ها جمع آوری و در نهایت منطقه به فروم معروف روم تبدیل شد.

13-در طول تاریخ در فروم روم ۳ تاق پیروزی ساخته شد. اولین آنها را آگوستوس (Augustus) در سال ۲۹ پیش از میلاد ساخت و امروزه اثری از آن برجا نماده، دومی تاق پیروزی تیتوس است که در سال ۸۱ میلادی ساخته شد و سومین آنها، تاق سپتیمیوس سوروس (Septimius Severus) است که در سال ۲۰۳ میلادی بنا شد.

14-روم بودند) شده بود.

15-بیشتر ساختمان‌ها و بناهای فروم رومی در زمان حاکمیت ژولیوس سزار و جانشینش آگوستوس بنا شدند.

آدرس: رم، خیابان ویا دلا سالارا وچیا – Via della Salara Vecchia, 5/6, 00186 Roma RM, Italy

ساعت بازدید: تمام روزهای هفته ساعت ۸:۳۰ صبح الی ۶:۱۵ عصر

تلفن: (+۳۹) ۰۶ ۳۹۹۶۷۷۰۰